Duitse Berichten 15 – De absurde demonstrant, deel 2

geplaatst in: Duitsland, Maatschappij, Politiek | 0

(24 aug 2018) De Monty Python-achtige kwestie van de Pegidademonstrant die niet op straat gefilmd wilde worden en de politie voor zijn karretje wist te spannen, waarover ik twee dagen geleden schreef, begint een flinke staart te krijgen. En het absurditeitsgehalte neemt nog toe. Inmiddels werd namelijk bekend dat de man in kwestie een medewerker is van het LKA, het Landeskriminalamt, zeg maar de rechercheafdeling van de Saksische politie. Ja, u leest het goed, hij was zelf een politiemedewerker! (Al schijnt hij op een administratieve afdeling te werken.) Deze man bijt de ZDF-filmploeg vol overtuiging toe dat ze een ‘misdrijf’ begaan door hem tegen zijn zin te filmen op weg naar een demonstratie. Terwijl het niet eens een overtreding is, maar vrije nieuwsgaring. Een politiemedewerker die geen idee heeft van de wet, maar er wel indruk mee denkt te kunnen maken. Goede stuff voor een bitter satirische comedy, maar  als je het al bedacht had zou het script door de subsidiënten worden afgewezen wegens ongeloofwaardigheid.

Absurditeit verandert in diepe ironie in het vervolg der gebeurtenissen. De kwestie van de belemmerde persvrijheid is namelijk uitgegroeid tot een schandaal op nationaal niveau en veroorzaakt zulke hoge golven dat bondskanselier Merkel er vanuit Georgië een reactie op moest geven. Wat ze uitstekend deed. De zaak is zo groot dat het tv-nieuws van acht uur ermee opende. Het beeld van de man met het hoedje werd uitgebreid getoond, weliswaar zonder zijn stem, maar in vol ornaat. De man die niet gefilmd wilde worden heeft het binnen een week tot opener van het acht uur journaal geschopt. En ook de actualiteitenrubrieken van de twee nationale zenders toonden hem uitgebreid. Wat zal hij trots zijn op zijn actie!

De klager zelf was intussen op vakantie gegaan, zo meldde zijn werkgever, de deelstaat Saksen. Zodra hij terugkwam zou de zaak verder worden uitgezocht. Maar nu iedereen zich ermee bezig houdt werd ook de Saksische minister van Binnenlandse Zaken, werkgever van de politie, ter verantwoording geroepen en moest een verklaring afleggen. En passant werd duidelijk dat ‘de betreffende medewerker’ van zijn vakantie was teruggeroepen. Daarbij dienden zich nog een paar andere vragen aan over de journalistenbeschreeuwer.

Hij blijkt in zijn politiebaan(tje?) toegang te hebben tot de databanken over misdrijven en haar plegers. Is dat wel een goed idee? Hij liep daar als privépersoon en mag natuurlijk zijn politieke mening uiten, maar heeft hij bij het doen van zijn ‘aangifte’ mogelijk toch gebruik gemaakt van zijn politiepositie (‘Hé Günther, die tv-ploeg doet lastig, ga er even heen’)? Dan heeft hij zich namelijk strafbaar gemaakt. Sterker nog, in het vaak formele Duitsland wordt geduldig uitgelegd dat alle overheidswerknemers trouw aan de grondwet moeten zijn. Dus ook als ze op persoonlijke titel meedoen aan een demo die tegen die grondwet ingaat, bijvoorbeeld door openlijk te discrimineren, maken ze zich strafbaar en vatbaar voor een intern disciplinair onderzoek. De Straftat komt als een boemerang terug naar de man die er mee schermde. En het graf dat de overmoedige demonstrant voor zichzelf gegraven heeft wordt steeds dieper. Zo diep dat je er bijna medelijden van krijgt. ‘Boontje komt heel erg om zijn loontje’ is mijn titelvoorstel voor de televisiefilm die hiervan gemaakt zal worden (wie weet een goede Duitse vertaling?) De scenarist hoeft niets anders te doen dan de dagelijkse ontwikkelingen bij te houden, deze zwart ironische comedy ontrolt zichzelf.

Of wordt het toch ‘Kleine aanleiding, grote gevolgen’? Want het verhaal stopt niet bij de aanstichter. Nog interessanter dan diens lot wordt de vraag welk sneeuwbaleffect de kwestie zal hebben voor diverse bestuurders en politiechefs, die blijk hebben gegeven niet goed te weten wat in de openbaarheid eigenlijk mag en hoort. In tv-commentaren klonk al de vraag naar persoonlijke consequenties voor bestuurders – en daar hebben ze het helemaal zelf naar gemaakt. Een volgend breder mediathema is de vraag of de Saksische politie eigenlijk aanhanger is van Pegida. Hebben we hier te maken met wat pesterig de Pegizei genoemd wordt? Daar zijn slechts af en toe aanwijzingen voor. Maar de politie hoort natuurlijk de neutrale verdediger van de grondwet te zijn. Dus verschijnen er tv-experts die felle kritiek uiten en nieuwe aandacht opeisen voor het aanleren van een democratische houding op de politie-opleiding. En zo zal dit balletje nog wel even doorrollen.

Ik doe alvast een voorspelling. Over een jaar zal de man-met-het-hoedje herinnerd worden als aanzwengelaar tegen wil en dank van een hoognodige, pijnlijke discussie over de politie en de politiek, die als uitkomst had dat de politie voortaan journalisten met rust laat dan wel beschermt. Precies het tegendeel van waar hij op uit was. En aan het eind van de ironische verfilming, ‘Boontje in Saksen’, komen de ZDF-journalisten de werkloos geworden man bedanken met een bloemetje en een stukje taart, omdat hij hun positie versterkt heeft.

Maar even terug naar de nuchtere werkelijkheid. Het is erg goed dat Frontal 21 een groot punt heeft gemaakt van dit incident en dat ze zulk duidelijk bewijsmateriaal hadden. Het gelijk dat ze nu krijgen kan een belangrijk gelijk worden, waarmee democratie en rechtsstaat eindelijk eens hun tanden kunnen laten zien en terugbijten, tegen de populistische schreeuwers die hun vrijheden overschatten. Wat dit intussen betekent voor de toch al zwaar beschadigde reputatie van Dresden en Sachsen hoeft nauwelijks toegelicht te worden.

(wordt waarschijnlijk vervolgd)