‘Fighting for peace is like…’

geplaatst in: Maatschappij, Politiek, Taal, Uitdrukkingen | 0

(In de serie Aangenomen onwaarheden en rare uitdrukkingen)

 

Fighting for peace is like fucking for virginity’. Het stond op de muur van de wc in de mensa, op grote posters en in witte letters gedrukt op zwarte t-shirts. Een alternatief aforisme uit de jaren zeventig, een geestige soundbite van toen we allemaal erg pacifistisch waren en geweld behoorlijk ver van ons bed stond. Vechten voor vrede, ja dat is natuurlijk volkomen zinloos, idioot en innerlijk tegenstrijdig. Je gaat toch ook niet neuken om maagd te worden!

Maar het klopt niet. Er klopt niets van. Ten eerste is de vergelijking krom en ten tweede deugt de suggestie niet dat vechten altijd een kwaad is.

Verlies van maagdelijkheid is een onomkeerbaar proces. Je bent of maagd of niet meer, en vanuit de tweede positie kan je de eerste niet meer bereiken, die is dan voor altijd verloren. Ongeveer zoals je ofwel jonger, ofwel ouder dan 30 bent. De eerste situatie kan in de tweede veranderen, maar omgekeerd kan dat niet, het proces is onomkeerbaar. We hebben hier twee elkaar uitsluitende situaties die in de tijd met elkaar verbonden zijn in slechts één volgorde. Lineair. Fucking for virginity is inderdaad een diep absurde bezigheid.

Dat geldt niet voor oorlog (vechten) en vrede. Die kunnen elkaar juist wel afwisselen, de ene situatie kan in de andere overgaan en omgekeerd. Het is een cyclisch patroon, dat zich kan herhalen. Dus vechten voor vrede betekent niet: de vrede voorgoed onmogelijk maken, zoals met neuken en maagdelijkheid het geval is. Geenszins. En soms is het hard nodig om een vrede te bevechten. Zoals tijdens de Tweede Wereldoorlog, toen de geallieerde legers de nazidictatuur op de knieën moesten dwingen om een nieuwe vrede te kunnen sluiten.

Hadden ze dat soms beter niet kunnen doen, indachtig deze fraaie spreuk? Hadden ze beter niet kunnen vechten en was er dan niet óók vrede geweest? Ja, inderdaad, een opgelegde (nazi)‘vrede’ van verovering en onderdrukking, om van deportatie en massamoord nog maar te zwijgen. En die is op zijn beurt echt niet te vergelijken met maagdelijkheid. Er zijn dus verschillende soorten vrede. De metafoor leidt ons af van het feit dat veel zogenaamde vredes eigenlijk toestanden zijn van hiërarchie, onderdrukking en geweld. Een geweldloze, democratische en vrije vrede moet vaak wel degelijk bevochten worden op een gewelddadige status quo.

In feite is het hele maagdelijkheidsbeeld als metafoor voor vrede vals. In maagdelijkheid worden wij allen geboren, maar dat geldt niet noodzakelijk voor vrede. Geweldloze vrede is op zijn beurt niet per sé de ‘natuurlijke’ situatie binnen een samenleving. Dat is er eerder één die gebaseerd is op het recht van de sterkste. En, tenslotte, is vechten niet het logische tegendeel van vrede, zoals neuken dat wel is voor maagdelijkheid. Vechten staat dus ook niet gelijk aan het absolute kwaad. We moeten het zeker niet de andere kant op overdrijven, geweld is een middel om met uiterste terughoudendheid toe te passen. En toch moet een vrede soms met geweld bevochten worden.

We hebben eigenlijk een nieuwe slagzin nodig voor op de t-shirts, de posters en de wc-muren. ‘Vechten voor de vrede is als zwemmen om boven water te blijven’. ‘Fighting for peace is, alas, sometimes necessary’. Niet erg grappig. De waarheid is vaak te nuchter om grappig te zijn.