(22 dec 2024) Ik wou dat ik wat vrolijks te schrijven had, vlak voor Kerst en Nieuwjaar. Maar zojuist wordt bekend dat in Magdeburg, twee uur rijden van hier, op de kerstmarkt een auto is ingereden op de bezoekers. Voorlopige balans: een dode, tachtig (!) gewonden. Ja, het lijkt op een aanslag. Nota bene precies acht jaar nadat een jongeman in een vrachtwagen dwars over een kerstmarkt in Berlijn door de mensen heen ploegde. Een wel heel sinistere herdenking. En ja, de bestuurder blijkt afkomstig te zijn uit een zwaar Islamitisch land, ditmaal Saoedi-Arabië. Nee, dat zegt niet iets over de honderdduizenden mensen en gezinnen met dezelfde afkomst. Aan de andere kant is het wel zo dat als er weer een gewelddadige aanslag gepleegd wordt, en dat gebeurt in dit land elk jaar minstens een keer, de dader telkens een man blijkt te zijn, meestal jong en altijd met een geradicaliseerd-islamitische achtergrond.
Of je dit nu ‘mag zeggen’ of niet, het heeft volstrekt geen zin het te verzwijgen. Pas dan kan je er enigszins gericht tegen optreden. En niet ongeveer, door te fulmineren tegen een veel grotere groep die er niets mee te maken heeft of wil hebben. Dat is met hagel schieten in een grove richting, in de hoop dat de gezochte individuen er vanzelf tussen zullen zitten. Beter is het zich exact te richten op de veel kleinere groep mannen (zucht) die voldoen aan het daderprofiel. Maar we kunnen omwille van het non-discriminatie gebod ook niet lijdzaam blijven toekijken hoe de open westerse samenleving wordt aangevallen en volstrekt onschuldige medeburgers het slachtoffer worden van ideologisch gestuurd fanatisme. Er moeten manieren zijn om de probleemgroep veel preciezer aan te pakken.
Intussen zal ook deze aanslag weer veel kiezers in de armen jagen van extreem rechtse partijen die geen enkel bezwaar voelen om zich duidelijk (en veel te grof) uit te spreken, waar andere politici zich door het eerdergenoemde gebod laten verlammen en zich verstrikken in een slopend enerzijds-anderzijds.
**
Eigenlijk wilde ik vertellen hoe het verder is gegaan sinds hier een centrale stadsbrug ‘s nachts door zijn voegen zakte en in het water is gevallen. De Carolabrug, de drukst bereden brug over de Elbe, gebouwd tijdens de DDR, bestond uit drie pal naast elkaar gelegen betonnen delen die juist grootscheeps gesaneerd werden. Het buitenste, nog niet herstelde deel C, dat plaats bood aan trams, fietsen en voetgangers, is stukgebroken. Wonder boven wonder precies op een moment dat er niemand overheen reed of liep. Maar dat is ook het enige geluk bij dit ongeluk, want langzamerhand wordt duidelijk hoe groot de consequenties zullen zijn voor de stad en de deelstaat Sachsen. Na de eerste schrik en verbazing begonnen uitgebreide onderzoeken, niet alleen naar de oorzaak van deze plotselinge instorting, maar evengoed naar de toestand van de overige twee brugdelen. Ze waren die nacht meteen afgesloten voor alle verkeer, maar een lichte hoop bestond dat ze mogelijk toch nog bruikbaar zouden blijken. Het stroomopwaarts gelegen deel A is net de afgelopen jaren voor vele miljoenen gereviseerd en hersteld, met het middenstuk was men juist bezig. En dit was ten slotte een hoge, stevige brug – tenminste dat dacht men – de jongste van de vier centrale stadsbruggen. Nu is duidelijk dat het ding compleet verloren is, een total loss. De hele betonnen kolos moet weg en vervangen. De kosten schat men op 150 miljoen, geld dat de stad überhaupt niet heeft. Dan sluit ze toch een lening af, denkt u misschien, maar precies dat is in deze stad verboden sinds ze twintig jaar geleden erin slaagde om al haar opgehoopte schulden af te betalen. Goed, daar moet dan een mouw aan gepast worden, omgeven door ongetwijfeld langdurige discussie. En als je ziet hoe lang men hier doorgaans kan redetwisten over het te volgen procedé bij een bouwopdracht, de Europabrede uitschrijving die misschien moet volgen, alles in de hoop dat de bouwonderneming niet voortijdig het project zal verlaten of de prijs zal verdubbelen – ben ik benieuwd of er echt over vijf jaar een nieuwe Carola brug zal staan.
Maar we zijn er nog niet. Prompt klinken in de stad stemmen op om de brug te herbouwen volgens historisch ontwerp; zoals de DDR brug die is ingestort, of beter nog zoals de negentiende eeuwse brug die daarvóór op deze plek stond. Het is een heel gebruikelijke wens in deze stad die qua bouw uitgesproken conservatief is en bijzonder gesteld op behoud of terugkeer van wat er vroeger was. Het oude is hier beter en mooier dan het nieuwe, waarbij het trauma van het bombardement volop meespeelt. Als je het mij vraagt zou het verstandig zijn een moderne en stevige brug te bouwen, van staal bijvoorbeeld, die tientallen jaren of zelfs eeuwen bestand zal zijn tegen het weer en de enorme waterdruk vanuit de Elbe. Maar reken er niet op dat dit zal gebeuren.
Er ligt trouwens nog een ander probleem: het afbreken van dat betonnen gevaarte. Sinds maanden ligt het wegdek van Carola deel C in het water van de Elbe en verspert er de doorvaart van het vrachtverkeer. Maar al dat beton uit het water halen, hoe doe je dat? Met graafmachines en enorme boren. Die moeten dan wel ergens op kunnen staan. Dus hebben ze een kleine dam van steen gebouwd die tot middenin de Elbe reikt. Zo moet het mogelijk worden dat er straks weer schepen kunnen varen, over de andere Elbe-helft. Maar die stenen dam moet zelf natuurlijk ook weer verwijderd worden. Hoe zal dit gaan als de volgende twee Carola brugdelen omlaag komen? Ik vermoed tenminste dat gecontroleerd opblazen toch de manier zal zijn voor de noodzakelijke afbraak. Want bovenop de nog staande brug kan niet gewerkt worden vanwege het instortingsgevaar. Gaan ze grote open vrachtboten in de rivier leggen om het puin op te vangen? Worden er nog enkele tijdelijke dammen gebouwd? Het afbreken van een brug lijkt bijna gecompliceerder dan het bouwen. De vrachtschepen kunnen beter een andere route kiezen.
En dit probleem gaat zich nog vaker voordoen. Want sinds men weet dat het instorten van ‘de Carola’ lag aan het gebruikte ‚spanbeton‘ van DDR-makelij, is men haastig alle spanbetonbruggen in Sachsen uit dezelfde periode gaan controleren. Met als eerste resultaat dat er zo’n duizend in dezelfde gevarenzone blijken te zitten. Nog alarmerender was de uitslag over de Elbebrug bij Bad Schandau, een stuk ten zuiden van Dresden: onmiddellijk instortingsgevaar. Hij is acuut gesloten voor alle verkeer. Nu is dit de enige brug in het beroemde rotsgebied van de Sächsische Schweiz, dus erg handig komt het niet uit. Ook dit gevaarte moet worden afgebroken (zie hierboven) en nieuw gemaakt. Vandaag werd bekend dat een volgende brug, in een dorpje aan de andere kant van de stad, onmiddellijk gesloten wordt. Maar die voert slechts over een klein riviertje en niet over de Elbe. Ook bekend is dat het Duitse leger beschikt over redelijk snel op te zetten noodbruggen met verschillende lengtes en stevigheid. Kom maar door, zou je zeggen, help de burgers uit de brand, of althans de voetgangers en fietsers. Maar zo makkelijk gaat dat niet. Een politieke strijd brandt los of het wel loont om zo’n tijdelijke noodbrug aan te leggen, wat ook zeker een half jaar kost, en wat voor één dan. Of het niet beter is dat helemaal over te slaan, geld uit te sparen en meteen het goede ontwerp te kiezen. Of de nog langduriger procedure te starten voor historische herbouw. Afijn, u snapt het wel, een put opent zich van beraadslaging, problemen, vertraging en almaar stijgende kosten.
En dan heb ik het nog helemaal niet gehad over de – ijzeren – brug bij ons in de buurt die volgens alle inspectierapporten er nog slechter aan toe is dan de Carola verderop. Het ‘Blauwe Wonder’ is aan de buitenkant bezaaid met roestplekken, aan de binnenkant zal het niet veel beter zijn. Er is al sinds jaren aan gesaneerd en opgeknapt, maar de herstelwerkzaamheden zijn alweer lang stilgelegd vanwege geldgebrek en juridische procedures.
De mens is het enige dier dat een brug kan bouwen. De bever komt misschien in de buurt met zijn dam, maar de brug die blijft ons voorbehouden. We rijden er dagelijks overheen alsof het tot de vaste waarden van het leven behoort. Ik ook, en maak me nooit druk dat zo’n ding instabiel zou kunnen zijn. (Nou ja, die ene brug bij Genua vond ik wel erg spectaculair hoog en lang, voordat hij instortte). Je denkt: iemand zal er toch voor zorgen, de zaak tijdig inspecteren enzovoort. We zijn zeker niet het enige dier dat zijn eigen bouwsels moet onderhouden en inspecteren. Maar misschien wel de enigen die dat te weinig doen, gewoon omdat we het zelf niet kunnen, die dingen uitbesteden, geen geld hebben, denken dat de zaak nog wel een tijdje zal houden. En misschien ook wel omdat we eenvoudig niet kunnen geloven dat iets dat eenmaal gebouwd is zomaar weer kapot kan of kan verdwijnen. Dat alles slechts tijdelijk is, zelfs een stuk gewapend beton.
**
Het dodental van Magdeburg is gestegen naar vijf, met daarnaast tweehonderd (!) gewonden. De dader blijkt een middelbare psychiatrische arts te zijn, hoe is het mogelijk. Heel anders dan waar ik automatisch van uitging, is hij vermoedelijk géén islamist, maar juist een verklaard tegenstander van de Islam en zijn invloed in Duitsland. Hier spreekt men van een ‘atypische dader’. Een man die vrouwen hielp bij hun vlucht uit Saoedi-Arabië, een aanhanger van het nationaalconservatieve gedachtegoed van de AfD, naar Nederland vertaald: de PVV. Volgens eerste berichten – de daad is pas een dag oud – voelde hij zich ‘niet gehoord’. Zijn dodelijke aanslag op Duitse burgers moet kennelijk gezien worden als een poging tot een wake up call voor de rest van de bevolking, ‘doe iets aan het islamisme!’ Die bevolking wordt nu dus van twee kanten terroristisch bedreigd: door felle tegenstanders van de open Europese samenleving en door hún tegenstanders, die deze samenleving inclusief kerstmarkten juist willen beschermen. Het begint absurde trekken te krijgen, maar hier valt ook niet meer om te grimlachen. Je zal daar maar net gelopen hebben om kerstinkopen te doen, of iemand kennen die daar liep. Wat een pure waanzin: Vierhonderd meter door een winkelende mensenmassa racen en links en rechts de mensen omver rijden. Volgens de eerste berichten had de arts drugs gebruikt. Hij heeft het er levend afgebracht, hij wel.
Ik wens mijn lezers toch een goede kersttijd en een mooi begin van het nieuwe jaar. Na het alleszins somber stemmende politieke jaar 2024, kan het volgende misschien meevallen. Maar ik zou er niet op rekenen.