Dwaaltaal

Een boek over taal en taalgebruik.

Gezegden en uitdrukkingen gebruiken we meestal achteloos. Vaak is dat prima, maar soms zijn ze evident onjuist.

Neem: ‘dat is appels met peren vergelijken’. We zeggen het als een vergelijking ons moeilijk valt. Maar als je er even over nadenkt, kun je een appel natuurlijk best met een peer vergelijken. Nog eentje: ‘Angst is een slechte raadgever’.  In z’n algemeenheid ook aperte onzin. Angst waarschuwt ons immers voor naderend onheil. De vrije markt is een voorbeeld van een uitdrukking waarin een woord zo verdraaid is dat het de lading niet meer dekt.

In Dwaaltaal zet filosoof Jurriën Rood tientallen van dit soort veelgebruikte, onjuiste uitdrukkingen, gezegden en woorden op een rij. En vraagt zich af waarom we toch zo trouw blijven aan deze aangenomen onwaarheden. Deze on-zinnen en vals-woorden, waarom gebruiken we ze eigenlijk? Zijn analyse voert ons dwars door de plooien van de taal naar een verborgen strijd om de macht. 

Met o.a.:

Angst is een slechte raadgever / Niets menselijks is mij vreemd / Appels met peren vergelijken / Onderbuikgevoelens / Wij worden niet gehoord! / Er dreigt een splitsing in het land - en vele andere.

Dwaaltaal is een van de vijf boeken op

de shortlist voor de Taalboekenprijs 2023.

Bekendmaking in oktober.

"We don’t need no education? Ik zong het van harte mee. (..)

Ik was het er ook mee eens. Roerend. Na het lezen van Dwaaltaal niet meer."

website Hier in Salland, 2.08.23

‘Dat is een semantische discussie’, zei de minister-president geringschattend. Oftewel: iets onbelangrijks, iets dat niet de kern van de zaak treft. Semantiek is het terrein van taal en taalwetenschap dat zich bezighoudt met de betekenis van woorden en zinnen. Niet bepaald hetzelfde als onbelangrijk, of een ‘woordspelletje’. Eigenlijk zijn semantische vragen de enige die er echt toe doen, in ons dagelijks taalgebruik. Maar door zijn autoriteitspositie en bijbehorende toon van minachting slaagde de mp erin om het moeilijke woord 'semantisch’ van een tegengestelde betekenis te voorzien. Hij voegde het toe aan het arsenaal van klinkende stoplappen en aangenomen onwaarheden waarmee openbare discussies tot stilstand worden gebracht.

Dwaaltaal bij de Taalstaat, radio 1