Wat zingen ze nou? Onverstaanbare popteksten – deel 2

geplaatst in: Muziek, Popzinnen | 0

(11 dec 2018)  Een van de mooiste, geheimzinnige songs die ik ken hoorde ik eind jaren zestig, uit het krakerige luidsprekertje van een hotelradio in London (vakantie). ‘Rongng, gielie gielie gong gongng – rombom iets met splinters’ klonk het uit de keel van een duistere mannenstem, ondersteund door een paar zingende vrouwen. Een herhalend muzikaal patroontje op een langzaam ritme, melodieus en bedwelmend, met vreemde losse kreten ertussendoor (‘Coco Roadshow’?) – alsof je naar een moeras luistert, dat je toeroept, verleidelijk en gevaarlijk tegelijk.

Het duurde jaren voordat ik de song terugvond in het overvloedige aanbod van de popmuziek van die tijd. Er was geen internet, geen database, geen overzicht, behalve misschien de wekelijkse hitparade – als je geen idee had hoe een liedje of de zanger, dan wel de band heette, zat er weinig anders op dan naar de platen(!)winkel te gaan en een stukje voorzingen. In de hoop dat je niet uitgelachen werd of op schouderophalende onwetendheid zou stuiten. Dat voorzingen deed ik ook wel eens, maar niet bij dit onnavolgbare lied met het vreemde refrein, deze swamp song, hoe had ik dat ooit kunnen nazingen?

Ineens hoorde ik hem terug in een extreem lange versie, uitgerekt tot een hypnotische rocksong, door de groep Humble Pie tijdens een live concert. Het was een nummer geworden dat een hele plaatkant besloeg, vijfentwintig minuten muziek zonder onderbreking, toen iets volstrekt bijzonders. Creedence Clearwater Revival had het gedaan met I heard it through the grapevine (11 mins) en de Soft Machine natuurlijk, maar dat was jazzy pop, een andere categorie. Dankzij de bluesy rockmarathon die Humble Pie ervan maakte, inclusief een prachtige mondharmonicasolo, kreeg het nummer eindelijk een naam, een componist en een link naar de oorspronkelijke uitvoerder. Het was I walk on guilded splinters van Dr. John, ook wel Dr. John the Nighttripper genaamd, alias Mac Rebennack uit New Orleans. Pure voodoo dit lied, je ziet bezwerende rituelen voor je in een schaarse verlichting, kleurige gewaden en vreemde mutsen, duivelsaanroeping. Wat nog steeds weinig uitmaakt voor het bedwelmende effect van dat refrein:

          Rongng, gielie gielie gong gongng – (I) walk on guilded splinters

Inmiddels zijn we vijfenveertig jaar verder. Ik zag Dr. John twee keer live, maar m’n favoriete song zat er niet bij. Geregeld grijp ik op de iPod terug op zijn ‘Guilded Splinters’, de geheimzinnige klassieker. Daar komt zijn geknepen doktersstem, met die afgebeten zinnetjes:

           Some people think they jive me / But I know they must be crazy.

En nu hebben we Wikipedia, met allerlei informatie over de song en zijn maker. Het is inderdaad oorspronkelijk gebaseerd op een lied uit de voodooreligie, dat gaat over ‘vergulde pracht’: ‘Splendors’ werd verbasterd tot het veel gevaarlijker splinters. Sommige informatie heb je helemaal niet nodig, natuurlijk.

Echt pijnlijk vond ik het om de letterlijke tekst van het lied onder ogen te krijgen. (Onder ‘lyrics’ vind je alles). Die luidt namelijk:

          Come get it, get it, come come – I walk on etc.

Ah nee! Het zijn dus eigenlijk heel gewone woorden, met een reële betekenis. Geen vreemde moeraskreten. Sommige dingen wil je eigenlijk niet weten.

Ooit zong ik als jongen in de huiskamer popliedjes mee zonder de woorden te begrijpen. ‘Come a little bit closer’ heette een hitje van toen. Lachend kwam mijn vader ineens vlak bij me staan. Dat was natuurlijk helemaal niet de bedoeling. Popmuziek dat was pure geheimtaal, geen banale mededeling op muziek gezet. Het was een bittere teleurstelling dat Jay and the Americans eigenlijk over gewone, begrijpelijke dingen zongen, die hij ook kon verstaan.

Nu zingt mijn zoon Engelse popsongs mee op klank, – The sound of silence (Disturbed) – zonder nog veel idee te hebben van de betekenis van de woorden. Ik doe hem geen plezier door mee te zingen, en al helemaal niet door de woorden te vertalen. Sommige teksten moet je gewoon niet verstaan, de vreemde versie is beter. Het mysterie is een stuk spannender dan de werkelijkheid.

I walk on guilded splinters door Dr. John
I walk on guilded splinters door Humble Pie
Come a little bit closer door Jay and the Americans