WEINER; wat een drama

geplaatst in: Film & TV, Maatschappij, Politiek | 0

(2 nov. 2016) Zoals elke hele goede film gaat deze documentaire over veel meer dan zijn eigenlijke onderwerp. Dat is de rampzalig verlopende campagne van politicus en voormalig congressman Anthony Weiner voor het burgemeesterschap van New York, in het jaar 2013. Weiner (spreek uit: Wieener) moest een paar jaar eerder aftreden als afgevaardigde vanwege een modern seksschandaal: hij stuurde ‘sexueel getinte’ foto’s van zichzelf rond aan vrouwen via Twitter, terwijl zijn eigen vrouw net zwanger was. En hij loog er eerst over. Die echtgenote is Huma Abedin, de hooggewaardeerde rechterhand van Hillary Clinton, op dat moment minister van Buitenlandse Zaken. Twee jaar later – Weiner heeft openlijk spijt betuigd, het huwelijk heeft de dreun overleefd, zoonlief zegt zijn eerste woordjes, – doet hij opnieuw een politieke gooi, af en toe bijgestaan door zijn echtgenote. Dan komt het volgende schandaal naar buiten: meer sexting, meer foto’s en telefoonseks. En nu zit de camera er bovenop, eerste rang en vrijwel zonder weggestuurd te worden. Voor je ogen ontrolt zich een knoepert van een drama dat de scriptschrijvers van House of Cards nauwelijks zouden kunnen verbeteren. Een Shakespeareaanse vertelling over macht en liefde, met in de hoofdrollen een bezeten, egomane politicus, zijn getergde vrouw die hem desondanks probeert te steunen, zijn diep gefrustreerde campagneteam en met als koor de mondige New Yorkers op straat. Adembenemend, spannend en gruwelijk om toe te kijken terwijl de lus zich steeds strakker trekt rond de nek van een man die het zelf als laatste wil inzien. En het gebeurt allemaal echt!

Over speelfilm vs. documentaire. Dit is normaal gesproken het terrein van de biopic, de dramatisering die een kijkje achter de schermen geeft. Zoals The social network deed met Facebook, of The West Wing met het presidentschap. Zodat je niet alleen de opgepoetste voorkant ziet, maar vooral ook de emotionele achterkant. Niet meer nodig. De werkelijkheid ensceneert zichzelf hier tot zulke hoogten (en voor een véél lager budget) dat speelfilmmakers slechts naar adem kunnen happen. Move over drama! En move over comedy, want deze film is zo onwaarschijnlijk pijnlijk dat het vaak erg grappig is.

Over man-vrouwverhouding in moderne tijden. We zien een bevlogen, opgeblazen man die zijn vrouw voorliegt en bedriegt, maar haar wel hard nodig heeft en toch ook regelmatig kleineert. Hij heeft een vrouw (hoe komt hij aan die vrouw?) die in haar aanpak alles goed en menselijk lijkt te doen, veel verstandiger is dan haar man, maar hem toch niet wil laten vallen. Als man doet het gewoon pijn aan je ogen om het te zien. Mevrouw Abedin lijkt betrouwbaar en talentvol, het soort mens aan wie je wel een politieke functie zou willen toevertrouwen. En die dat vermoedelijk nooit zal ambiëren, net als Michele Obama.

Over mannen. Ik schreef hier al een paar keer over ‘De nieuwe man’, als ideaal dat te weinig gerealiseerd wordt. Weiner is weer een voorbeeld van zo’n kerel uit een vorig tijdperk voor wie je je hart vasthoudt. Hij past goed in het rijtje Trump, Strauss-Kahn, Clinton – mannen die de machtsroes naar het geslachtsdeel is gestegen. Een psycholoog zou eens een profiel van deze sekspolitici moeten opstellen. Hier gaat het gepaard met een duidelijke onmacht om eigen fouten op te merken, laat staan toe te geven. En met een opvallend opvliegend karakter, een groot talent voor licht ontvlambare woede. Zelfs midden in het schandaal, gevolgd door tientallen camera’s, bij een vrolijk campagnebezoekje aan een bakkerij weet Weiner zich niet te beheersen als hij kritisch commentaar krijgt. Het is zoals hij zelf opmerkt: ‘ik heb een enorm talent om de boel te verkloten’. Dat is geen bord meer dat hij voor zijn kop heeft, dat moet een muur zijn.

Wie kiest er een politicus die zo makkelijk te provoceren valt? En niet geloofd kan worden, en vermoedelijk een vorm van acute seksverslaving kent? Weiner redt het dan ook niet, maar stelt eerst nog zijn anderhalf jaar oude zoontje bij het stemhokje bloot aan het spervuur van de perscamera’s. Hij wordt laatste en moet dan nog de confrontatie met een van zijn seksvriendinnetjes ontlopen via de dienstlift bij de buren. Hele dikke eigen schuld. Hele zwarte komedie.

Natuurlijk gaat het ook over de media, hun druk, hun macht. Wie kan daar eigenlijk nog mee om gaan? En zo bevat de film een impliciete boodschap over (mannen in) de huidige politiek. Want het tragische is dat die Weiner bij vlagen best een goede politicus blijkt. Een vaardige prater, niet bang om tegenstanders hard aan te pakken, een man die makkelijk contact legt, hart voor de mensen van zijn stad toont en humor heeft. Eigenlijk iemand die je je best als volksvertegenwoordiger kan denken. Tijdens de film raak je er niet alleen van overtuigd dat deze man volstrekt ongeschikt is, van de weeromstuit vraag je je af of de politiek niet juist vraagt om zulke mensen. Welke gewone, behoorlijke, niet seksistische, niet overagressieve man – welke Nieuwe Man dus – zal eigenlijk nog zo gek zijn om zich voor de publieke zaak in deze dolgedraaide kermis te storten waarin elke fout en elk vlekje tot megaproporties worden uitvergroot. Wie gaat dat nog doen? Zie in Nederland mannen als Bos, Wijers, Vermeend – grote talenten die vrij snel weer de benen namen. En wie komen er dan bovendrijven?

Klaag niet teveel dat de politiek rot is, en saai, en dat ze gemaakt wordt door kleurloze mannen in grijze pakken, of rustige vrouwen in gekleurde pakken (Angela Merkel), die nooit eens boos worden. Wees blij als er nog een paar decent people zijn die dit werk willen doen en blijven doen, ze zijn me liever dan de ongecontroleerde egomanen. Waardering ook voor de nuchtere mondigheid van sommige New Yorkers, die hun kandidaat met zinnige, kritische opmerkingen blijven achtervolgen, zonder te gaan schelden.

Laatste nieuws: Inmiddels heeft Huma Abedin de scheiding aangevraagd. En heeft Weiner’s volgende sexting schandaal, ditmaal met een minderjarige, geleid tot een FBI-onderzoek en via zijn computers naar e-mails aan, van of over… presidentskandidate Hillary Clinton. Hoe het vervolg ook zal zijn, ik denk niet dat hij er weer een cameraploeg bij toelaat.

 

WEINER, documentaire van Josh Kriegman en Elyse Steinberg (2016)